17 juni 2021

Een herdenkingsmonument voor omgekomen vluchtelingen

Een herdenkingsmonument voor omgekomen vluchtelingen
Op initiatief van Cordaid is in Den Haag onlangs een monument onthuld ter gedachtenis aan de duizenden vluchtelingen die onderweg naar Europa zijn omgekomen. Het monument is getiteld ‘The Hollow Men’ en is gemaakt door beeldend kunstenaar Linette Dijk.


In de afgelopen twintig jaar zijn in de Middellandse Zee naar schatting 40.000 mensen verdronken op hun vlucht, vanuit Libië of andere Noord-Afrikaanse landen naar het veilige Europa. De Middellandse Zee wordt wel de meest dodelijke migratieroute genoemd. Veel vluchtelingen proberen, met vaak gammele bootjes, het Italiaanse eilandje Lampedusa te bereiken, dat veel dichter bij de Noord-Afrikaanse dan de Italiaanse kust ligt. In mei van dit jaar, toen het goed weer was, kwamen in één weekend meer dan 1.400 vluchtelingen op het eilandje aan. Maar het gaat ook heel vaak mis; de lijst met dodelijke slachtoffers blijft groeien.

Jaarlijks worden er bijeenkomsten georganiseerd, vaak rondom Wereldvluchtelingendag (20 juni) en Allerzielen (2 november), om de tienduizenden, vaak naamloze vluchtelingen en migranten te gedenken die in stilte stierven, onderweg naar Europa, op zoek naar een veilige toekomst. Gedenken ook als een daad van stil protest en verzet, omdat autoriteiten wegkijken, alarmsignalen soms letterlijk negeren, waardoor mensen verdrinken. Wegkijken is nu ook wegduwen geworden: vluchtelingen worden met geweld teruggestuurd naar buiten de grenzen van ‘Fort Europa’. De politieke wil ontbreekt om veilige routes te creëren en vluchtelingen de menswaardige opvang in onze samenleving te bieden waar ze volgens internationale verdragen recht op hebben.

Sinds 2017 organiseert Cordaid in Den Haag, samen met UNICEF, Justice & Peace, de Haagse Gemeenschap van Kerken en de diaconale organisatie STEK een jaarlijkse herdenking bij de Hofvijver. Daaruit ontstond het idee voor een permanent gedenkteken voor de onbekende omgekomen vluchtelingen. Cordaid nodigde daarop beeldend kunstenaars uit om ideeën in te zenden en daaruit werd het ontwerp ‘The Hollow Men’ van Linette Dijk uitgekozen. Zij heeft ook als hulpverlener met alleenstaande minderjarige vluchtelingen gewerkt en voelde zich daarom sterk betrokken bij dit onderwerp.

Zij maakte een combinatie van een bronzen beeld en een geroeste stalen plaat met daarin een uitsnede van de mensfiguur, die een in doeken gewikkeld kind bij zich draagt. Het kind stelt de toekomst voor. De mensfiguur draagt ook een rugzak, die het verleden symboliseert. Het kunstwerk is geïnspireerd door het gedicht ‘The Hollow Men’ uit 1925 van de Engelse dichter T.S. Eliot.
De ‘hollow men’, de lege mensen – zijn dat degenen die verdwenen zijn, of degenen die dat hebben laten gebeuren?

Monument The Hollow Men - Linette Dijk - foto 5

Het beeld werd geplaatst in de kerktuin van de Engelstalige katholieke parochie Church of Our Saviour, en is op 25 april 2021 ingewijd door nuntius Mgr Aldo Cavalli, de ambassadeur van paus Franciscus in Nederland.

De algemeen directeur van Cordaid, Kees Zevenbergen, sprak bij die gelegenheid over de oproep van de paus om migranten en vluchtelingen te verwelkomen, beschermen, ondersteunen en helpen participeren en integreren: het huidige Europese beleid van tegenhouden en terugsturen is precies het omgekeerde, en heeft zoveel onnodig leed veroorzaakt.

Cordaid is ontstaan in 2000 uit een krachtenbundeling van diverse van origine katholieke goede-doelen organisaties, waaronder Mensen in Nood, Memisa en de Bond zonder Naam. In januari van dit jaar trad de van oorsprong protestantse ontwikkelingshulporganisatie ICCO toe. Cordaid is in veel fragiele en ‘conflict’-landen actief om urgente nood te lenigen en mensen perspectief te bieden, met projecten op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs, werk, weerbaarheid, enz. In Nederland steunt Cordaid kleinschalige initiatieven voor mensen in de marge, onder het motto ‘omzien naar elkaar’. Ook het werk van INLIA met asielzoekers en vluchtelingen wordt door Cordaid financieel ondersteund.

Met dank aan Bob van Dillen, migratiespecialist van Cordaid

 

Meer informatie:
Het bericht over de onthulling van het monument op de website van Cordaid
Meer foto's staan op de website van Linette Dijk

In het weekend van 19 op 20 juni wordt ter gelegenheid van Wereldvluchtelingendag in de Bethelkapel in Den Haag een 24-uurs ‘Wake voor Vluchtelingen’ gehouden. Meer informatie in de Activiteitenagenda en op de site ‘wakevoorvluchtelingen.nl’.

De organisatie MiGreat organiseert op zondag 20 juni van 14 tot 18 uur een manifestatie op het strand van Scheveningen, waar een tijdelijk monument wordt opgericht om de meer dan 40.000 mensen te gedenken die op hun vlucht aan de grenzen van Europa zijn omgekomen. Het monument bestaat uit gedenktekens met de namen van omgekomen vluchtelingen, die de afgelopen weken op diverse plaatsen in heel Nederland zijn gemaakt.
Meer informatie op de site 'migreat.org'.

Lees ook:
14-06-21  Raad van Kerken: omgang met vluchtelingen is een zaak van beschaving
16-01-18  Paus Franciscus: 'verwelkomen, beschermen, ondersteunen en integreren'
05-10-16  INLIA onderscheidt de arts van Lampedusa