Charterkerk worden - een toelichting

 

Het sluiten van een verbond (de Nederlandse betekenis van het woord 'charter') kun je een Bijbelse vorm van samenwerken noemen. Middels het ondertekenen van het Charter van Groningen sluit een lokale geloofsgemeenschap zich aan bij het netwerk, dat bestaat uit kerken van velerlei denominaties. In Nederland zijn er thans zo'n 200 participanten, maar ook in verschillende andere Europese landen (o.a. België, Duitsland, Italië, Zweden) zijn er honderden lokale kerken die zich ter plaatse inzetten voor asielzoekers in nood en zich daarbij baseren op de uitgangspunten en het gedachtengoed van het Charter van Groningen.

Partners in verscheidenheid

Door het ondertekenen van het Charter kiezen geloofsgemeenschappen partij voor vluchtelingen en asielzoekers in nood en beloven zij elkaar steun en solidariteit bij het bieden van hulp en zo nodig opvang in noodsituaties. Als partners in het verbond aanvaarden zij gezamenlijk een verantwoordelijkheid zoals in het Charter omschreven. Daarbij biedt de formulering van de tekst iedere ondertekenende geloofsgemeenschap de ruimte voor een passende eigen invulling van die gezamenlijk aanvaarde verantwoordelijkheid. Niet iedere Charterkerk is bijvoorbeeld bereid en/of in staat binnen de eigen gemeenschap en in het eigen kerkgebouw gastvrijheid te bieden middels het zogenaamde 'kerkasiel', dat de uiterste consequentie kan zijn van het 'hem of haar opnemen en beschermen totdat een voor alle partijen aanvaardbare oplossing is gevonden' zoals het in paragraaf 3 van het Charter staat verwoord. Wel kan iedere kerk naar draagkracht bijdragen aan het realiseren van ondersteuning, begeleiding en zo nodig ook opvang van asielzoekers door andere (Charter)kerken.

Het Charter en INLIA

De opstellers van het Charter hebben in 1988 ook de Stichting INLIA opgericht, het Internationaal Netwerk van Lokale Initiatieven met Asielzoekers. Het doel van de stichting is allereerst te bevorderen dat lokale geloofsgemeenschappen zich in verbondenheid met elkaar inzetten voor asielzoekers en vluchtelingen.  Daaruit vloeit voort het bieden van noodhulp, ondersteuning en advies aan individuele asielzoekers in noodsituaties die (al dan niet via de kerkelijke achterban) een beroep op de stichting doen. Het bureau van INLIA fungeert dus als een 'dienstencentrum' ten behoeve van de Charterkerken. INLIA ontvangt hiervoor geen overheidssubsidie en is geheel afhankelijk van kerkelijke en particuliere geldbronnen. Om dit werk te kunnen uitvoeren is het dus nodig dat geloofsgemeenschappen die het Charter ondertekenen ook structurele financiële steun aan INLIA toezeggen.

Bijdragerichtlijn en collecten

Als bijdragerichtlijn voor Charterkerken wordt een bedrag van € 0,90 per kerklid per jaar gehanteerd. Deze richtlijn is opgesteld door een Financiële Adviescommissie vanuit de Charterkerken, en is niet méér dan dat; er is nadrukkelijk geen sprake van enigerlei (juridisch afdwingbare) verplichting, zoals de contributie die behoort bij het lidmaatschap van een vereniging.
De diaconie of caritas-instelling zou het bedrag van de jaarlijkse bijdrage aan INLIA op de begroting kunnen opnemen. Chartergemeenschappen worden echter ook uitgenodigd om INLIA minstens eenmaal per jaar op te nemen op het collecterooster. Dat biedt namelijk een uitstekende gelegenheid tijdens een kerkdienst of viering middels een toelichting op de diaconale collecte de aandacht van alle kerkgangers (opnieuw) te vestigen op het Charter-lidmaatschap en op het werk van INLIA. Voor de inhoud van een dergelijke toelichting zou u (een gedeelte van) deze algemene tekst kunnen gebruiken. 

Ongewild anoniem...

Vanwege het sterk toegenomen gebruik van internet-bankieren komt het helaas steeds vaker voor dat wij giften en collecten ontvangen zonder dat duidelijk wordt van welke kerk deze afkomstig zijn, omdat de adresgegevens niet meer automatisch door uw bank aan de overschrijving worden toegevoegd. Wij vragen u daarom dringend er voor te willen zorgen dat bij het overmaken van uw bijdrage niet alleen de naam en/of denominatie van uw geloofsgemeenschap maar ook de plaatsnaam wordt vermeld.

Particuliere donateurs

Ter versteviging van de financiële basis die nodig is om het noodzakelijke werk voort te zetten streven wij ernaar het aantal particuliere donateurs uit te breiden. Daarom vragen we aan de Chartergemeenschappen om hun leden te wijzen, bijvoorbeeld via het kerkblad, op de mogelijkheid om het werk van INLIA ook rechtstreeks als donateur te steunen. De stichting is door de Belastingdienst erkend als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) en daarom kunnen periodieke en eenmalige giften fiscaal aftrekbaar zijn. Een structurele toezegging (voor minimaal 5 jaar) kan desgewenst worden vastgelegd in een model-overeenkomst 'periodieke gift in geld' opgesteld door de Belastingdienst; daarvoor is geen notariële schenkingsakte meer vereist. Neem contact met ons op als u zo'n regeling overweegt.

Registratie

Een geloofsgemeenschap die zich bij het netwerk van Charterkerken wil aansluiten wordt geregistreerd middels een ondertekeningsformulier, dat bij het bureau van INLIA kan worden aangevraagd. Dit formulier wordt ingevuld en ondertekend door de voorzitter en secretaris van de kerkenraad of het parochiebestuur. Deze gegevens worden opgenomen in een databank.  
Gelijktijdig met de ondertekening wordt de diaconie c.q. caritas-instelling gevraagd of men een jaarlijkse bijdrage wil toezeggen voor de instandhouding van het werk van INLIA.  Dat kan het gemakkelijkst door gelijktijdig met het ondertekeningsformulier ook een bijdrageformulier in te vullen en op te sturen.

Contactpersoon en kerkblad

Het ondertekenen van het Charter is een momentopname. Om binnen de geloofsgemeenschap de aandacht voor de problematiek van asielzoekers in nood blijvend vast te houden, ondanks het periodiek wisselen van ambtsdragers, wordt aanbevolen een vaste contactpersoon aan te wijzen. Deze contactpersoon ontvangt dan de e-mails van INLIA, zoals bijvoorbeeld de uitnodigingen en verslagen van de regionale bijeenkomsten met Charterkerken en andere belangstellenden (de zgn. 'Regioberaden’, zie hieronder).  De contactpersoon kan binnen de eigen geloofsgemeenschap de informatie van INLIA onder de aandacht brengen, zorg dragen voor continuïteit in het houden van collectes voor het werk van INLIA en zo nodig onderwerpen ter bespreking door een kerkenraad of parochiebestuur aandragen.
Om de kerkelijke achterban te voorzien van actuele informatie en daarmee ook betrokken te houden bij het werk van INLIA worden ook regelmatig korte berichten aan de redacties van kerk- en parochiebladen gestuurd. Het streven is ongeveer eens per maand een artikel aan te bieden, dat in het kerkblad en/of op de website van de geloofsgemeenschap kan worden geplaatst. Alle reeds gepubliceerde artikelen zijn ook vanaf deze pagina als tekstbestand te downloaden.

Regioberaden en Landelijke Charterdag

Door het organiseren van de Regioberaden tracht INLIA de onderlinge band van de geloofsgemeenschappen te versterken. Als kerken in een regio van elkaar weten dat ze partner in het verbond zijn kunnen ze elkaar ook beter tot steun zijn, geheel in de geest van paragraaf 5 van het Charter, waar gesproken wordt over 'partners in een verbond van plaatselijke kerken, parochies, gemeenten en basisgroepen' die 'elkaar steun en solidariteit beloven'. 
In iedere regio van ons land vindt tweemaal per jaar, in voor- en najaar, zo'n bijeenkomst plaats, waarbij steeds een andere (Charter)gemeenschap als gastheer optreedt. Vertegenwoordigers van Charterkerken en andere belangstellenden kunnen dan met elkaar en met medewerkers van INLIA spreken en informatie uitwisselen.
Ongeveer eens per jaar organiseert INLIA een Landelijke Inspiratie en Expertise Dag voor Charterkerken, met interessante sprekers, muziek en workshops over actuele thema's. (Lees hier een verslag van de Charterdag in 2017, en hier een impressie van de editie van 2019.)

Internet

Als communicatiemiddel is internet sinds een aantal jaren onmisbaar geworden; vrijwel iedere geloofsgemeenschap heeft tegenwoordig ook een eigen website. De nieuwsberichten op www.inlia.nl bieden veel informatie over actuele ontwikkelingen op het gebied van vluchtelingen en asielzoekers en in het 'Expertise centrum'  worden diverse, gespecialiseerde onderwerpen nader toegelicht. In de Activiteitenagenda zijn de data en locaties van de Regioberaden, de Landelijke Charterdag en andere interessante bijeenkomsten te vinden en alle korte artikelen voor de kerkbladen zijn ook te downloaden om over te nemen op de eigen website van de kerk. Als de webmaster daar bovendien een linkje naar de website van INLIA plaatst, wordt het de eigen gemeenteleden en andere bezoekers nog gemakkelijker gemaakt kennis te nemen van het werk dat INLIA namens en samen met de Charterkerken verricht ten dienste van asielzoekers in nood.

Dertig jaar, en nu verder...

In 2018 bestond het Charternetwerk en de Stichting INLIA dertig jaar. We vonden dat geen reden om feest te vieren, maar veeleer reden tot bezinning, dat ons werk nodig was en nog steeds is. Tijdens een jubileumweekend in juni 2018 in de stad Groningen hebben we stilgestaan bij de afgelopen dertig jaar en herdacht waartoe we als mensen met elkaar in staat zijn geweest: handen uitsteken, handen ineenslaan, elkaar steunen, bemoedigen en aanmoedigen. Zo hebben we verschil kunnen maken voor mensen die nergens anders terecht konden: vreemdelingen in onze poorten, die we zoveel mogelijk hebben geholpen.
Ruim dertig jaar later verkeren nog steeds veel vluchtelingen en asielzoekers in nood. Het afgrijselijke feit is dat er sinds de Tweede Wereldoorlog nog nooit zoveel mensen op de vlucht waren als nu. En nog steeds worden velen van hen rechten onthouden en nemen de meeste staten niet de verantwoordelijkheid die ze zouden moeten en kunnen dragen.
Het werk gaat dus verder; het is harder nodig dan ooit. Alle reden om opnieuw stil te staan bij de geest van het Charter van Groningen.  En om nieuwe gemeenschappen op te roepen zich ook aan te sluiten en partij te kiezen. Omdat het om mensen gaat.


Wilt u zich als geloofsgemeenschap aansluiten bij het verbond?  Neem dan contact op met de afdeling Kerkelijke Relaties en Publieksvoorlichting, bij voorkeur per e-mail aan krp@inlia.nl.