Paus vindt opvang vluchtelingen plicht voor elk land
Met deze uitspraak sluit de paus zich aan bij de kritiek van diverse mensenrechtenorganisaties op het nieuwe vluchtelingenbeleid van de Italiaanse premier Berlusconi. Dat is omstreden omdat Italië vluchtelingen die per boot over de Middellandse Zee Europa proberen te bereiken met marineschepen onderschept en terugstuurt voordat ze asiel hebben kunnen vragen. Met Libië zijn afspraken gemaakt over het terugnemen van immigranten uit Tsjaad en Niger die via Libië de Italiaanse eilanden Sicilië en Sardinië hebben weten te bereiken. Deze week stemt de Italiaanse senaat over een wetsvoorstel dat het inreizen en verblijven in Italië zonder vergunning tot een misdrijf maakt dat met boetes tot € 10.000 bestraft kan worden. Ook zoj de maximum termijn voor ‘administratieve detentie’ van 2 naar 6 maanden gaan. Human Rights Watch heeft opgeroepen deze voorstellen te verwerpen, omdat de immigratiepolitiek niet wordt opgelost door migranten als criminelen te behandelen.
Ook Spanje onderschept sinds enkele jaren bootjes met vluchtelingen die onderweg zijn naar de Canarische Eilanden en zet ze in Senegal en Mauretanië terug aan land.
Deze praktijken staan op gespannen voet met het Vluchtelingenverdrag van Genève, dat iedereen die meent te vrezen voor vervolging het recht geeft asiel aan te vragen in een ander land. Asielzoekers mogen niet worden teruggestuurd naar hun land van herkomst voordat in een deugdelijke asielprocedure is komen vast te staan dat ze bij terugkeer geen gevaar lopen te worden gemarteld of mishandeld (het zgn. non-refoulement beginsel). Amnesty International heeft daarom landen opgeroepen om de fundamentele rechten van asielzoekers, vluchtelingen en migranten te respecteren en ervoor te zorgen dat internationale afspraken over immigratiebeleid of grenscontroles niet leiden tot mensenrechtenschendingen.
De Europese Commissie kwam onlangs met een voorzichtig plan om ‘landen die migratiedruk kennen’ te helpen. In de praktijk is er echter weinig animo bij noordelijke landen zoals Duitsland, Nederland en Denemarken om de zuidelijke landen zoals Italië, Malta en Cyprus bij te staan bij het verwerken van de instroom uit Afrika. De noordelijke landen houden liever vast aan de afspraken van Dublin, waarbij het land van eerste aankomst verantwoordelijk blijft voor de asielaanvraag.