Raad van State bevestigt: 24 weken-termijn onrechtmatig
Asielzoekers die nog in afwachting zijn van een beslissing op hun asielprocedure mogen na een half jaar verblijf in Nederland werken. Tot nu toe gold daarvoor echter een maximum aantal van 24 weken per jaar. Het UWV, de instantie die een tewerkstellingsvergunning moet afgeven als een werkgever een asielzoeker in dienst wil nemen, hanteerde deze termijn omdat een asielzoeker anders mogelijk zou gaan denken dat hij in Nederland zou mogen blijven. Bovendien wilde het UWV voorkomen dat een asielzoeker recht op een WW-uitkering zou krijgen.
Uit een recent onderzoek van Regioplan in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bleek echter dat de 24 weken–eis voor werkgevers een drempel vormde om asielzoekers in dienst te nemen, omdat zij meestal op zoek zijn naar personeel voor langere termijn. De beperking van 24 weken maakt van de asielzoeker dus geen aantrekkelijke werknemer.
Volgens de Opvangrichtlijn van de Europese Unie (2013/33/EU) mogen lidstaten de toegang tot de arbeidsmarkt niet onnodig belemmeren; met de richtlijn wordt namelijk beoogd de zelfstandigheid van asielzoekers te bevorderen. De afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State concludeert daarom dat de 24 weken-eis in strijd is met de achtergrond en doelstelling van de Opvangrichtlijn. De Raad van State bevestigt daarmee in hoger beroep het eerdere oordeel van de Rechtbank Arnhem, die op 18 april 2023, enkele dagen na de publicatie van het eerder genoemd rapport van Regioplan, de 24 weken-eis ook al onverbindend had verklaard.
Als gevolg van deze uitspraak mogen asielzoekers nu het hele jaar werken. Het UWV heeft al laten weten dat de tewerkstellingsvergunning voortaan geldig is zolang asielzoekers rechtmatig verblijf hebben. Wel moeten zij een groot deel van hun inkomsten aan het COA afdragen, als bijdrage in de kosten van de opvang, de zogenaamde Reba-regeling. Mogen werken betekent echter dat het leven niet stil hoeft komen te staan, alleen maar wachtend op het vervolg van de asielprocedure.
Vanwege de achterstanden bij de IND moeten veel asielzoekers op dit moment meer dan 15 maanden wachten op een beslissing op hun asielaanvraag. Het is een goede zaak dat asielzoekers nu eindelijk de mogelijkheid krijgen om hun tijd nuttiger te besteden en tegelijk ook bij te dragen aan de Nederlandse samenleving. Oekraïense vluchtelingen, die onder een speciale EU-regeling vallen, hadden van meet af aan al de mogelijkheid om te werken en maken daar ook veelvuldig gebruik van: ongeveer de helft van hen heeft inmiddels betaald werk. Wellicht bent u zelf in een café of restaurant ook al eens bediend door een Oekraïense vluchteling.
Door de krapte op de Nederlandse arbeidsmarkt kunnen werkgevers het arbeidspotentieel van asielzoekers goed gebruiken. Nu heeft maar een paar procent van de asielzoekers die de laatste jaren naar Nederland kwamen betaald werk gevonden. Daarom zou ook een andere belemmering nu snel opgelost moeten worden: de inschrijving in de Basisregistratie Personen (BRP) waarmee asielzoekers een burgerservicenummer (BSN) krijgen. Dat nummer heb je nodig om een bankrekening te kunnen openen waarop het loon kan worden gestort. Iedere asielzoeker heeft na een half jaar verblijf recht op inschrijving in de BRP, maar ook hier zijn grote achterstanden ontstaan, waarbij statushouders die naar een woning kunnen uitstromen voorrang krijgen. Voor asielzoekers die werk hebben gevonden heeft het COA nu een spoedprocedure voor inschrijving in de ‘BRP-straat’ ingesteld.
Meer informatie:
Het bericht 'Asielzoeker mag meer dan 24 weken per jaar werken' d.d. 29 november 2023 op de website van de Raad van State, met links naar de 2 uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak met nummers 202305065/1 en 202303122/1.
Het rapport van Regioplan 'Belemmeringen van asielzoekers bij het toetreden tot de arbeidsmarkt' d.d. 11 april 2023 (link naar de site van Regioplan)
19-04-23 Rechtbank: asielzoeker mag langer dan 24 weken werken
Het kerkbladartikel van de maand november gaat over ons 'Project Werk': Asielzoekers aan het werk: win-win
Lees ook:
17-11-23 Raad van State stelt prejudiciële vragen over verlenging beslistermijn asiel
20-02-23 Rechtbank Amsterdam: verlengen beslistermijn in asielprocedure niet rechtmatig
21-04-23 IND moet nog steeds dwangsommen betalen