13 januari 2017

Raad van State: IND deskundiger dan hoogleraar godsdienstpsychologie

Raad van State: IND deskundiger dan hoogleraar godsdienstpsychologie
De Raad van State kent de IND de bevoegdheid toe zelf het bekeringsverhaal van een asielzoeker op geloofwaardigheid te toetsen. Een wetenschappelijk gefundeerd onderzoeksrapport van een hoogleraar godsdienstpsychologie mag wel terzijde worden geschoven, want de IND voert een 'integrale geloofwaardigheidsbeoordeling' uit.

Het is bekend dat Iran niet het meest tolerante land is voor moslims die zich bekeren tot het christendom. In het Nederlandse beleid is neergelegd dat tot het christendom bekeerde moslims die hun geloof openlijk belijden, bijvoorbeeld door het bijwonen van kerkdiensten, behoren tot een groep die systematisch wordt blootgesteld aan vervolging door de Iraanse overheid.

Om te toetsen of een bekering ‘oprecht’ is, beschouwt de Raad van State de IND thans als de belangrijkste deskundige op het gebied van bekering en innerlijke geloofsbeleving. Waar de IND voorheen de oprechtheid van een bekering nog meende te kunnen toetsen aan feitelijke bijbelkennis, wordt zij nu gesteund door de Raad van State in de methodiek waarin de bekering van een vreemdeling wordt vastgesteld aan de hand van een eigen beoordelingskader.

In deze zaak betreft het een Iraniër die stelt vanwege zijn wens om het Christendom te onderzoeken, Iran te hebben verlaten. In zijn asielprocedure in Nederland heeft hij een rapport ingebracht van hoogleraar godsdienstpsychologie prof dr Joke van Saane (Vrije Universiteit Amsterdam). Deze heeft met behulp van een wetenschappelijk kader een beoordeling gemaakt van de gestelde bekering en heeft deze geloofwaardig bevonden. De IND volgt deze vaststelling echter niet, en komt met behulp van diens eigen beoordelingskader tot een andere conclusie. De Raad van State overweegt:

Nu ook hij, evenals Van Saane, zijn onderzoek verricht aan de hand van de door een vreemdeling gegeven antwoorden op aan hem gestelde vragen, wijken beide onderzoeksmethoden niet van elkaar af, ook niet ten aanzien van het verschijnsel van de passieve bekering, aldus de staatssecretaris.”

In een artikel in het Nederlands Dagblad reageert Van Saane op deze uitspraak: “Dat is aantoonbaar onjuist. De IND gebruikt een kleiner instrumentarium. Zaken als een visioen of geraakt worden door een woord passen daar niet in. Ik kijk daar wel naar. […] Past het verhaal van de asielzoeker bij de groep waartoe deze is bekeerd? Als iemand naar een reformatorische kerk is gegaan, verwacht je een andere ervaring dan wanneer hij bij een pinkstergemeente aangesloten is.”

De Raad van State vervolgt in haar uitspraak:
Nadat hij in 2013 van de onderzoeksmethode van Van Saane kennis had genomen, heeft hij Van Saane bij de verdere ontwikkeling van zijn onderzoeksmethode betrokken, in die zin dat Van Saane meewerkt aan cursussen voor medewerkers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst, waarbij haar invloed op zijn methode ook heeft bestaan uit het wijzen op aandachtspunten bij de besluitvorming in asielzaken met een geloofsaspect. Haar bijdragen zijn op die wijze aanvullend en indirect van invloed op zijn methode en beoordeling, aldus de staatssecretaris.

Van Saane: “Dat is een erg ruime uitleg van één masterclass die ik heb gegeven”.

Deze uitspraak van de Raad van State past in de lijn dat verklaringen van kerkgenootschappen, die vreemdelingen intensief hebben begeleid en na een lange periode wel degelijk een verklaring over het inhoudelijke bekeringsproces kunnen geven, eenvoudig terzijde worden geschoven. Ook oordelen van de Commissie Plaisier, een commissie van predikanten en theologen uit de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) specifiek opgericht om de geloofwaardigheid van bekeringen te beoordelen en daarover de IND te adviseren, worden door de Raad van State terzijde geschoven:
Gelet hierop komt voorts, anders dan de rechtbank heeft overwogen, aan de door de vreemdeling overgelegde verklaringen van een voorganger van de Iraanse Kerk in Almere van 30 mei 2013 en van de Commissie Plaisier van de Protestantse Kerk in Nederland van 11 juli 2013 geen betekenis toe, aldus de staatssecretaris.” (RvS 16-10-2015, 201408576/1/V2)

Hiermee kent de Raad van State de IND meer expertise toe dan onafhankelijke deskundigen op dit gebied. 

Ook als het gaat om bijv. taalanalyses wordt er door de Raad van State vaak meer waarde gehecht aan de bevindingen van de aan het IND gelieerde ‘Bureau Land en Taal’ dan aan de bevindingen van onafhankelijke deskundigen.


Meer informatie:
De uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State d.d. 30 december 2016 met zaaknummer AWB 201505920/1V2
Het artikel in het Nederlands Dagblad 'IND mag bekering zelf toetsen' van 11 januari 2017 (alleen toegankelijk tegen betaling)
Het bericht "IND mag bekering zelf toetsen" op de site van de Raad van Kerken in Nederland

Lees ook:
28-10-13  Raad van State beschouwt taalanalyse als exacte wetenschap
10-10-14  Raad van State doet tegenstrijdige uitspraken over bewijswaarde paspoort
10-11-16  'Raad van State schendt EU-recht'