14 maart 2013

Artsen, dominees, hulpverleners aan illegalen toch strafbaar?

Op grond van het regeerakkoord wil het kabinet Rutte-Asscher overgaan tot een algehele strafbaarstelling van illegaliteit.


Het zich illegaal in ons land bevinden zal een overtreding worden waarop een geldboete of vervangende hechtenis staat. Er is nog steeds veel onzekerheid over de vraag of de hulpverlening aan illegalen ook strafbaar zal worden gesteld.

In dit wetsvoorstel staat namelijk ook dat illegalen die meerdere malen worden aangetroffen een zwaar inreisverbod kunnen krijgen. Een illegaal aan wie zo'n zwaar inreisverbod is opgelegd pleegt een misdrijf enkel door in Nederland te zijn. Omdat dit niet meer als een overtreding maar als een misdrijf wordt beschouwd betekent dat, dat ook hulp aan deze mensen strafbaar wordt. Degene die hulp geeft kan dan namelijk als 'medeplichtige aan het plegen van een misdrijf' worden beschouwd, en medeplichtigheid aan een misdrijf is op zich ook strafbaar.

Staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie geeft aan dat hulpverleners van illegalen met een zwaar inreisverbod niet vervolgd zullen worden, maar heeft nog niet aangegeven hierover expliciet afspraken te zullen maken met het Openbaar Ministerie, dat in principe zelfstandig bevoegd is om te bepalen wanneer er wordt overgegaan tot vervolging in dit soort gevallen. Het zou nog beter zijn expliciet een uitsluitingsgrond in de wet op te nemen voor personen en/of organisaties die hulpverlenen uit humanitaire gronden, dus zonder winstoogmerk. Hieronder vallen dan bijv. artsen en dominees maar ook burgelijke gemeenten. Helaas wil de staatssecretaris dit niet, waardoor het voor hulpverleners onzeker blijft of de hulp die zij geven in sommige gevallen niet strafbaar is.

Het College van B&W van de gemeente Utrecht heeft in antwoord op vragen uit de gemeenteraad al laten weten het bestaande beleid te zullen handhaven naar aanleiding van de strafbaarstelling van illegaliteit: “Het wetsvoorstel is niet proportioneel, leidt er toe dat ongedocumenteerden en uitgeprocedeerde asielzoekers nog verder uit beeld raken voor (medische) hulpverlening en daarmee vatbaarder worden voor uitbuiting en mensenhandel. Daarnaast is het wetsvoorstel mogelijk in strijd met internationale verdragen. (…) Wij zijn bezorgd over de positie van kwetsbare groepen vreemdelingen, zoals vrouwen en kinderen, mensen met medische problematiek, slachtoffers van uitbuiting en mensenhandel.Wij vrezen dat deze groep verder uit beeld raakt en bijvoorbeeld geen aangifte meer durft te doen als slachtoffer van strafbare feiten, zoals mensenhandel, of te laat naar de dokter gaat. Wij handhaven het bestaande beleid en blijven maatschappelijke organisaties financieren om deze groep in beeld te krijgen en te houden. Onze zorgplicht, de openbare orde bevoegdheid van de Burgemeester en de normen die internationale mensenrechtenverdragen ons stellen, blijven richtinggevend voor ons handelen.”

De gemeente Utrecht wijst hier ook op een opmerkelijk gegeven. Steeds vaker wordt aan gemeenten namelijk door de rechter op basis van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) opgedragen om hulp en opvang te bieden aan kwetsbare personen zoals asielzoekers met ernstige medische en/of psychische problemen, staatlozen en technisch niet-uitzetbare vreemdelingen. Maar "het wetsvoorstel over strafbaarstelling maakt dat straks de ene rechter beslist tot het vervolgen van hulpverleners en opvangorganisaties en de andere rechtbank in dezelfde zaak op basis van internationale verdragen stelt dat de Staat, waaronder gemeenten, juist (nood)opvang en hulp moeten bieden."


Meer informatie:
Schriftelijke raadsvragen met antwoorden B&W Gem Utrecht inzake strafbaarstelling illegaliteit nr 2013/15 d.d. 13 maart 2013

Lees ook:
08-02-13  PKN klaagt Nederland aan bij Raad van Europa
21-01-13  Raad van State niet positief over strafbaarstelling illegaal verblijf
15-11-12  Strafbaarstelling illegaal verblijf in regeerakkoord